8 listopada 2014. w Békéscsabie tamtejszy polski samorząd i stowarzyszenie zorganizowały w ramach programu Dnia Polskiego, wspomnienie 75. rocznicy wybuchu II. wojny światowej.

Pierwszy punkt programu stanowił wernisaż wystawy pt: Historia Szkoły Polskiej w Balatonboglár, której otwarcia dokonał dyrektor Muzeum i Archiwum Polskiego w Budapeszcie – József Virágh. Z jego wypowiedzi dowiedzieliśmy się, że węgierski rząd z Teleki Pál ministrem na czele, w tym trudnym dla Polaków okresie – w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych – Keresztes-Fischer Ferenc, - wydał pozwolenie na otwarcie granicy węgierskiej dla polskich uchodzców. Fakt ten oficjalnie został przedstawiony 18 września 1939 r. polskiemu ambasadorowi na Węgrzech – hrabiemu Leonowi Orłowskiemu. Węgry podczas całej wojny przyjęły na swe terytorium ponad 100 tysięcy polskich uchodźców. Wśród nich było dużo młodzieży, która wraz z rodzicami opuściła kraj. Dla tych młodych w listopadzie 1939 r. najpierw w Balatonzamárdi, a od 1940 r. w Balatonboglár utworzono Polskie Gimnazium i Liceum. Na całą Europę, była to jedyna ponadpodstawowa polska szkoła, działająca w czasie II. wojny światowej. Przez mury placówki przewinęło się ponad 600 uczniów, o czym świadczą świadectwa ukończenia danej klasy. Samą wystawę przygotowali jeszcze żyjący, dawni polscy uczniowie, w podziękowaniu Węgrom za okazaną pomoc. Po wojnie zorganizowali oni w Polsce, polsko-węgierskie stowarzyszenie pod nazwą „Boglarczycy" i pozostają do dnia dzisiejszego w ścisłych kontaktach z węgierskimi przyjaciółmi.
Następnie obejrzeliśmy dokumentalny film Grzegorza Łubczyka, byłego Ambasadora Polski na Węgrzech, zatytułowany „Węgierskie serce". Ocaleni Polacy wspominali moment przekroczenia granicy węgierskiej i codzienne życie spędzone wśród Węgrów. Henryk Sławik prezes Komitetu Obywatelskiego do Spraw Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech, w 1943 r. na łamach „Wieści Polskich" oświadczył: „ Gdy stopy nasze dotkną świętej ziemi rodzinnej, wtedy wielu z nas popatrzy wstecz na gościnną ziemię węgierską, która przygarnęła nas tak serdecznie i żywiła przez tyle lat. Zrozumieliśmy wtedy, że nie była to ziemia obca, ale ziemia naszych wiernych przyjaciół, którzy w złych i ciężkich godzinach nie wyparli się nas i z całą odwagą, godną tego szlachetnego narodu, pomagali nam przebyć najtrudniejszy odcinek tułaczki duchowej i fizycznej. Każda warstwa tego narodu, wielcy i mali byli nam druhami w nieszczęściu. Wielu serdecznych przyjaciół spotkaliśmy tu, nie spodziewając się, że jest ich tak wielu – często skromnych ludzi z odległych wsi, księży, lekarzy, urzędników. Byli oni jak gdyby nieznanymi żołnierzami naszej wspólnej sprawy – szarymi ludźmi, którzy jednak nigdy się nie zachwiali i nigdy nam nie poskąpili ciepła swych serc. Nie zapomnijmy o nich nigdy!"
Na zakończenie uroczystości przewodnicząca samorządu polskiego w Békéscsabie podziękowała sponsorom, dzięki którym uroczystość zrealizowano:
- Samorządowi Polskiemu na Węgrzech
-Samorządowi Miasta Békéscsaba
- Domowi Kultury na Osiedlu Lencsesi
- Polskiemu Muzeum i Archiwum na Węgrzech.
(inf.ML)