7 października w ośrodku Larus w Budapeszcie węgierska Krajowa Rada Architektów zorganizowała konferencję „Via Carpathica”.
O godz. 10.00 uczestników konferencji przywitali Barsiné Etelka Pataky, prezes Ogólnokrajowej Rady Architektów, Szabolcs Nyíri – prezes Towarzystwa Spraw Drogowo-Kolejowych, oraz Dr. János Tóth – główny sekretarz Stowarzyszenia Nauk o Komunikacji.

Jednym z pierwszych był wykład Eszter Vitályos – sekretarz Stanu ds. Funduszy Unijnych, nt.„Via Carpathica – Trasa łącząca rejony wschodnie UE – Przedsięwzięcia Krajów Wyszehradzkich, następnie obecni wysłuchali uwag pana Tomasza Piotra Poręby - wiceprzewodniczącego TRAN Komisji Transportu i Turystyki w Parlamencie Europejskim – nawiązujących do angielskiej prezentacji przedstawiającej ważność „Via Carpathica” oraz jej połączenia z siecią komunikacyjną Europy.
Po przerwie kawowej miały miejsce wystąpienia nt. 1. Pytania Geostrategiczne i gospodarcze. Po przywitaniu obecnych przez Pétera Kiss-Parciu – wicesekretarza Stanu z Ministerstwa Spraw Zewnętrznych nastąpił wykład inauguracyjny Julianny Orbán Máté – dyrektork Via Carpathica EGTC – pt. „Jakie mogą mieć zalety połączenia północno-południowe na granicah wschodnich UE?”. Później nastąpił wykład Zoltána Felméry, pracownika naukowego Uniwersytetu Narodowego Służby Użyteczności Publicznej nt. „Znaczenia polityki bezpieczeństwa dotyczące trasy”. Gyula Ocskay – gł. sekretarz Służby Pomocniczej Przedsięwzięć Międzynarodowych Środkowoeuropejskich (CESCI) mówił o „Znaczeniach gospodarczych trasy”, a prof. Dr. Károly Jármai – wicerektor spraw rozwoju z Uniwersytetu z Miszkolca na temat spojeń potencjału wiedzy na trasie w rejonach wschodnich UE.
Po przerwie obiadowej radziła sekcja Pytań polityki komunikacji nr. 2., którą miał pokierować Dr. László Mosoczi – wicesekretarz Stanu ds. komunikacji. Posiedzenie rozpoczęto słowami przedstawiciela Ministerstwa Spraw Rozwojowych. Z wymienionego ministerstwa przybyła Edina Békefi – kierowniczka Działu Gł. ds. Komunikacji Drogowej, której wykład nosił tytuł „Wykształcenie efektywnej, zrównoważonej i zintegrowanej trasy w relacji północ-południe, połączenia z sieciami europejskimi i narodowymi”. Później nastąpił wykład Michala Halabica- wicesekretarza Republiki Słowackiej z Ministerstwa Spraw Architektonicznych, Regionalnych i Rozwoju ds. komunikacji drogowej nt. „Stan obecny przygotowań i rozbudowania odcinku słowackiego Via Carpathica”. Następnym wykładowcą był Jarosław Waszkiewicz, dyrektor Departamentu Transportu Drogowego w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa, tytułem jego referatu był „Stan przygotowania odcinków polskich Via Carpathica – brakujące odcinki, wąski przekrój poprzeczny, oraz harmonogram rozbudowy”. Na końcu sekcji wymówił György Lakits, dyrektor naczelny Utiber Közúti Beruházó Sp.z.o.o. – prezes Sekcji Komunikacyjnej w Ogólnokrajowej Radzie Architektów na Węgrzech. Jego tematem był „Stan przygotowań odcinków węgierskich Via Carpathica”.

Na końcu serii wykładów było posiedzenie nr. 3. Zadania rozwoju specjalistycznego oraz nawiązające do tego usługi pod prezesurą eksperta Tamása Perjés – dyrektora technicznego TRENECON Sp.z.o.o. (Ogólnokrajowa Rada Architektów na Węgrzech). W ramach tej sekcji można było uczestniczyć w wykładach Dr. Györgya Karmazina – właściciela BI-KA Logistyczna Sp.z.o.o. pt. „Efektywny i ekonomiczny transport towarowy”, Jánosa Mondovics – przedstawiciela MLBKT –węgierskiego Ogólnokrajowego Towarzystwa Logistycznego, Nabycia i Gospodarowania pt. „Możliwości logistyczne” i Zoltána Debreczeni – dyrektora infrastruktry i bezpieczeństwa DHL Freight Węgry Sp.z.o.o. pt. „Utrzymywanie linii transportowej świadczącej usługi międzynarodowe i wysokiego poziomu”.
Głównymi patronami konferencji byli Péter Szijjartó, minister spraw zagraniczych oraz Dr. Miklós Seszták, minister ds. rozwoju narodowego. Kolejnym patronem był György Wáberer, pełnomocnik premiera ds. logistyki krajowej na Węgrzech.
3300 kilometrowa trasa Via Carpathica powinna zapewnić połączenie autostradą z północy od Morza Bałtyckiego aż do Morza Czarnego, oraz do Morza Egejskiego na południu. 340 kilometrowy odcinek węgierski przebiegałby trasą Koszyce-Miszkolc-Debreczyn-Oradea, 8 krajów uczestniczących w tym projekcie do 2026 roku chciałoby zakończyć projekt dotyczący 3300 kilometrowego szlaku.
8 krajów biorących udział w tym projekcie podpisało deklarację w Warszawie. W spotkaniu brali udział przedstawiciele gabinetów spraw komunikacyjnych i rozwojowych Litwy, Polski, Ukrainy, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii i Turcji. Reprezentantem Węgier był Ákos Péter Mernyei – sekretarz Stanu Ministerstwa Narodowego Spraw Rozwoju ds. kontaktów UE i międzynarodowych. Na konferencji w charakterze obserwatora był też obecny reprezentant Czech.
Przebiegająca przez 8 krajów trasa o długości 3300 km tworzyłaby część sieci transeuropejskiej TEN-T, a fragment węgierski planowany przez Miszkolc i Debreczyn wyniósłby 340 kilometrów.
W Polsce obecnie budowany jest 140 kilometrowy odcinek trasy łączący m.in. Lublin i Rzeszów, dalsze dwa odcinki kilkukilometrowe już są gotowe. Łączna długość trasy polskiej Via Carpathica powinna wynieść 680 kilometrów. Odcinek węgierski od granicy przebiegałby przez Miszkolc i Debreczyn aż do granicy z Rumunią. Słowacki odcinek zachaczałby o Koszyce oraz Preszów i przy Barwinku przekraczałby granicę z Polską.
W konferencji brał też udział m.in. András Buskó, członek Komisji Kultury, Młodzieży i Sportu Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech.

(inf. np.MAGAZYN POLAKIA tł. Endre Bóka)